مثلث کار در آشپزخانه

مثلث کار آشپزخانه چیست؟

اجازه دهید تا اول مثلث کار آشپزخانه را تعریف کنیم. مثلث کار در آشپزخانه، یک مثلث فرضی است که سه رأس آن را سه عنصر اصلی آشپزخانه یعنی اجاق‌گاز، سینک ظرفشویی و یخچال تشکیل می‌دهند. البته جلوتر خواهیم دید که در بعضی موارد خاص، مثلاً در آشپزخانه‌های دیواری که تمام این تجهیزات در یک ردیف و در کنار هم قرار می‌گیرند عملاً مثلث کار به معنی واقعی آن شکل نمی‌گیرد. در ادامه انواع مختلف آشپزخانه را با هم بررسی و به طراحی حالت‌های مختلف آشپزخانه می‌پردازیم.

احتمالاٌ تاکنون عبارت مثلث کار در آشپزخانه را شنیده‌اید؛ اما شاید اطلاعات زیادی درباره آن نداشته باشید. در این مقاله به تعریف و بررسی مثلث کار در آشپزخانه می‌پردازیم.

آشپزخانه قلب تپنده هر خانه‌ای است و بانوی منزل وقت زیادی را برای تهیه غذا و شست‌وشو در آنجا صرف می‌کند. طراحی آشپزخانه دارای استانداردهایی است که به استفاده بهتر و مفیدتر از این فضا کمک می‌کند.

ابعاد مثلث کار در آشپزخانه

هدف از تعریف مثلث کار در آشپزخانه این است که فاصله سه عنصر اصلی آشپزخانه (یخچال، اجاق‌گاز و سینک ظرفشویی) نه آنقدر زیاد باشد که فرد مشغول کار در آشپزخانه مجبور به طی‌کردن فاصله زیاد باشد و نه آنقدر کم باشد که میز کار و محدوده فعالیت شخص را محدود کند.

بهترین موقعیت قرارگیری سه عنصر تشکیل دهنده مثلث کار در آشپزخانه یعنی اجاق‌گاز، سینک ظرفشویی و یخچال به گونه‌ای است که محیط این مثلث فرضی عددی بین 4/80 تا 6 متر باشد.

همیشه باید تلاش کنید وسایل آشپزخانه در منطقی‌ترین حالت چیده شوند و حداکثر فضا مورد استفاده قرار گیرد.

در هنگام طراحی مثلث کار در آشپزخانه باید توجه نمود که متناسب با مساحت فضای آشپزخانه، فاصله مناسبی میان اجاق گاز و دو رأس دیگر مثلث کار وجود داشته باشد تا از تأثیر گرمایی بر عملکرد یخچال و همچنین لکه‌های چربی حاصل از پخت و پز بر ظروف شسته شده جلوگیری شود.

نکات مهم در طراحی آشپزخانه

در طراحی پلان آشپزخانه و برای انتخاب بهترین محل قرارگیری یخچال، اجاق‌گاز و سینک ظرفشویی حتما به نکات زیر توجه کنید:

• باید در دو طرف اجاق‌گاز کابینت کافی وجود داشته باشد تا از سطح آن به‌عنوان میز کار استفاده شود. همچنین اجاق‌گاز نباید در مجاورت پنجره باشد، چون ممکن است وزش باد باعث خاموشی گاز و آتش‌سوزی شود.
• با توجه به رطوبت اطراف سینک بهتر است سینک ظرفشویی در محلی قرار بگیرد که از تابش نور خورشید و جریان هوای آزاد بهره ببرد. همین‌طور با توجه به استفاده مکرر از سینک ظرفشویی در آشپزخانه، لازم است که کابینت‌های اطراف سینک ظرفشویی سطح وسیعی داشته باشد.
• از آنجایی که یخچال وسیله‌ای است که عموم افراد منزل از آن استفاده می‌کنند، بهتر است در نزدیکی ورودی آشپزخانه قرار گیرد. دقت کنید که فضای کافی برای بازکردن در یخچال و عبور افراد وجود داشته باشد.

انواع حالت‌های مثلث کار در آشپزخانه

به‌طورکلی 5 حالت مختلف برای طراحی مثلث کار و نحوه قرارگیری عناصر اصلی در آشپزخانه وجود دارد.

1. آشپزخانه ساده یا خطی
2. آشپزخانه دو طرفه
3. آشپزخانه L شکل
4. آشپزخانه U شکل (نعل اسبی)
5. آشپزخانه جزیره

در شکل زیر حالت‌های مختلف آشپزخانه نشان داده شده است. در ادامه به بررسی هر کدام از پنج مدل آشپزخانه بالا می‌پردازیم.

1- آشپزخانه ساده یا خطی

در طراحی این مدل آشپزخانه، اجاق‌گاز، سینک ظرفشویی و یخچال در یک ردیف قرار می‌گیرند و عملاً مثلث کار در آشپزخانه تشکیل نمی‌شود. این نوع طراحی بیشتر برای خانه‌های کوچکی که فضای محدودی دارند، مناسب است. مزیت استفاده از این نوع آشپزخانه این است که فضای باز کافی در جلوی کابینت‌ها وجود دارد و می‌توان از این فضا برای قراردادن میز ناهارخوری استفاده کرد.

ایراد این نوع آشپزخانه هم نبودن فضای کار کافی به خاطر قرارگرفتن وسایل در کنار هم می‌باشد.

نکته: بهترین نوع چیدمان در این نوع مدل این است که سینک ظرفشویی در وسط دو عنصر دیگر قرار گیرد و فضای کافی بین آن‌ها وجود داشته باشد.

2- آشپزخانه دو طرفه با دو ردیف کابینت

در این‌گونه آشپزخانه‌ها تعداد کابینت‌ها و فضای کار زیاد می‌شود ولی فضای آزاد آشپزخانه کاهش می‌یابد. در طراحی این مدل آشپزخانه باید حتماً به وجود فضای کافی بین دو ردیف کابینت توجه شود. این فضا باید برای فعالیت در آشپزخانه، نشستن، باز کردن در کابینت‌ها و… به مقدار کافی باشد. توصیه می‌کنم طراحی پلان آشپزخانه را طوری انجام دهید که فاصله بین دو ردیف کابینت کمتر از 2/10 متر باشد.

3- آشپزخانه L شکل

این آشپزخانه‌ها ازیک‌طرف کاملاً به فضایی مانند نشیمن باز می‌شود. آشپزخانه L شکل با توجه به اینکه در گوشه خانه قرار می‌گیرد، احتیاج به فضای زیادی ندارد. از مزایای این آشپزخانه این است که می‌توان میز ناهارخوری را در آشپزخانه قرار داد و عیب آن هم شاید کاهش طول مثلث کار در آشپزخانه و نزدیکی سه عنصر اصلی یعنی اجاق‌گاز، سینک ظرفشویی و یخچال است که البته با افزایش میزان کابینت‌ها این اشکال تا حدودی رفع می‌شود.

4- آشپزخانه U شکل

در این مدل آشپزخانه اجزای اصلی بر روی سه ضلع U شکل قرار می‌گیرد و فضای پیشخوان زیادی دارد که می‌توان از آن به‌عنوان میز ناهارخوری استفاده کرد. مثلث کار در آشپزخانه U شکل به‌خوبی ایجاد می‌شود و اشکال آن هم این است که رفت‌وآمد به آشپزخانه ازیک‌طرف محدود می‌شود.

5- آشپزخانه جزیره‌ای

آشپزخانه جزیره‌ای ترکیبی از دو مدل U و L شکل است و معمولاً یکی از عناصر گاز یا سینک در وسط آشپزخانه به‌طور ثابت است که البته این نوع چیدمان، علی‌الرغم ظاهر لاکچری آن، خیلی مناسب فرهنگ ایرانی نیست، مگر اینکه در طراحی پلان ساختمان، آشپزخانه دومی به‌عنوان مطبخ طراحی کرده باشیم. در طراحی این نوع آشپزخانه‌ها باید ظرافت و دقت بیشتری به خرج داد و بهتر است پیشخوان در وسط آشپزخانه تعبیه گردد.

نکته‌ای که در طراحی آشپزخانه و مثلث کار باید در نظر بگیریم این است که به فرهنگ خودمان توجه ویژه‌ای داشته باشیم و سعی کنیم کمتر از مراجع غربی برای این منظور استفاده کنیم. چون همان‌طور که فرهنگ عمومی ما با آن‌ها زمین تا آسمان تفاوت دارد، قطعاً نحوه زندگی، آشپزی و استفاده ما از آشپزخانه هم با آن‌ها تفاوت زیادی دارد.

حتماً در بسیاری از مجلات و یا در اینترنت، عکس‌ها و تصاویر زیبا و دل‌فریبی از آشپزخانه‌های غربی دیده‌اید؛ اما متأسفانه نکته‌ای که اکثر طراحان داخلی به آن توجهی نمی‌کنند، سبک زندگی و نوع طراحی متفاوت ساختمان‌های ما با آن‌هاست و با تقلیدی کورکورانه، همان آشپزخانه اروپایی و آمریکایی را برای ساختمانی با پلان معماری متفاوت و برای مردمانی با فرهنگی کاملاً متفاوت، طراحی و اجرا می‌کنند.