کتاب 7 نکته طلایی
در طراحی ساختمان‌های مسکونی

با مطالعه این کتاب نکات بسیار مهمی درباره طراحی ساختمان‌های مسکونی و اینکه چطور باید پروژه‌های اجرایی خودتان را طراحی کنید، یاد خواهید گرفت.

کتاب طراحی ساحتمان های مسکونی

ضوابط مهم در طراحی پلان ساختمان‌های مسکونی

آنچه در این مطلب می‌خوانید:

عوامل بسیار زیادی هستند که در شکل طراحی ساختمان‌های مسکونی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم دارند. در این مقاله به مهم‌ترین ضوابط شهرداری و شهرسازی و همچنین ضوابط آتش‌نشانی می‌پردازیم که تأثیر مستقیمی بر طراحی پلان ساختمان‌های مسکونی می‌گذارند و حتما باید به آن‌ها توجه نمود.
قبلا در مورد مراحل طراحی پلان ساختمان مسکونی صحبت کرده‌ام. حال بیایید ضوابط شهرداری و آتش‌نشانی مهم و تاثیرگذار در طراحی پلان را باهم بررسی کنیم.

تراکم ساختمانی چیست؟

تراکم یک مفهوم کلی و مفصل است که به دو دسته اصلی تراکم جمعیتی و تراکم ساختمانی تقسیم می‌شود. اصلا قصد ندارم در این مقاله به توضیح مساله تراکم بپردازم و بعدا در یک آموزش جداگانه، به‌طور مفصل در مورد آن صحبت خواهم کرد.
همین‌قدر بدانید که برای کنترل تراکم ساختمانی از شاخص‌های متفاوت زیر استفاده می‌شود:

  • ضریب سطح اشغال
  • ارتفاع ساختمانی
  • تراکم ساختمانی
  • تراکم واحد مسکونی در سطح
تراکم ساختمانی چیست؟

برای طراحی یک ساختمان مسکونی، خیلی نیازی نیست در مورد تراکم منطقه بدانید. اطلاعات مهم را شهرداری منطقه توسط دستور نقشه و پیش‌نویس پروانه ساختمانی در اختیار شما قرار می‌دهد.
چیزی که از تراکم برای ما در زمان طراحی یک ساختمان مهم است، تعداد مجاز طبقات، تعداد واحد در هر طبقه، حداکثر ارتفاع ساختمان و ضریب سطح اشغال در هر طبقه است که تقریبا تمام این موارد در دستور نقشه و پیش‌نویس پروانه ساختمانی مشخص هستند.

ضریب سطح اشغال ساختمان چیست؟

منظور از ضریب سطح اشغال، مساحت مجاز برای ساخت‌وساز، نسبت به مساحت کل زمین است و به‌صورت درصد بیان می‌شود.
ضریب سطح اشغال بر اساس طرح‌های جامع و تفضیلی مشخص می‌شود و در مناطق مختلف، متفاوت و معمولا عددی بین 40 تا 60 درصد است.

ضریب سطح اشغال ساختمان

بیشترین و معمول‌ترین سطح اشغال در مناطق مختلف کشور، ضریب اشغال 60درصد است.

منظور از سطح اشغال 60درصد چیست؟

یعنی اینکه اگر مساحت زمین ما 100 مترمربع باشد، ما مجاز هستیم فقط 60 مترمربع از آن را بنا احداث کنیم و 40 مترمربع باقیمانده را باید به حیاط اختصاص دهیم.
به‌عنوان‌مثال اگر ضریب سطح اشغال در یک منطقه، 60درصد و مساحت زمین ما 500 متر مربع باشد، ما مجاز خواهیم بود که 300 مترمربع از این زمین را برای ساخت بنا اشغال کنیم.
البته این 300 مترمربع قطعی نیست و کمی جلوتر خواهید دید که می‌توان این سطح زیربنا را به میزان قابل توجهی افزایش داد.

حداکثر پیشروی مجاز چقدر است؟

همان‌طور که در قسمت قبل دیدید، ضریب سطح اشغال به ما می‌گوید که چقدر از سطح زمین را می‌توانیم برای احداث بنا اشغال کنیم و چقدر از آن را باید به فضای باز و حیاط اختصاص دهیم.
عدد 60درصد، علاوه بر مساحت زمین، در میزان طول پیشروی ما هم صدق می‌کند.

مثلا اگر زمین ما مساحتی معادل 250 مترمربع داشته باشد و ابعاد آن 25 در 10 متر باشد، میزان طول پیشروی مجاز برای تأمین این مساحت مجاز، 15 متر خواهد بود. درواقع ابعاد سطح اشغال ما معادل 15 در 10 متر خواهد بود.

حداکثر سطح اشغال ساختمان

در ساختمان‌های شمالی و جنوبی، ما می‌توانیم به میزان حداکثر 2متر، طول پیشروی خودمان را در سمت حیاط افزایش دهیم. البته این پیشروی شروطی هم دارد که مهم‌ترین آن رضایت همسایه‌های کناری هستند.

رضایت همسایه از آن جهت مهم است که اگر ما بیشتر از 60درصد طول زمین پیشروی کنیم، ساختمان ما با سایه‌اندازی و… باعث مزاحمت برای ساختمان‌های جانبی خواهد شد.

اگر همسایه رضایت ندهد ما باید مطابق شکل زیر، این پیشروی را در سمتی که رضایت همسایه را نداریم، با پَخ (زاویه) 45درجه انجام دهید.

ضریب سطح اشغال ساختمان مسکونی

حداکثر میزان کنسول (پیش‌آمدگی در خیابان) چقدر است؟

در ساختمان‌های شمالی ما فاقد کنسول در خیابان هستیم، اما در ساختمان‌های جنوبی یا ساختمان‌هایی که سرنبش خیابان قرار دارند، بسته به عرض خیابان، مجاز هستیم مقداری را به‌عنوان کنسول در طبقات بالای همکف، پیشروی کرده و به سطح زیربنای ساختمان اضافه کنیم.

همان‌طور که گفتم، میزان کنسول ارتباط مستقیمی با عرض خیابان دارد. به‌طور کلی:
در خیابان‌های با عرض کمتر از 10 متر مجاز به اجرای کنسول نیستیم.
در خیابان‌های با عرض 10 تا 12 متر، میزان کنسول مجاز، 60سانتی‌متر است.
در خیابان‌های با عرض 12 تا 20 متر، میزان کنسول مجاز، 80سانتی‌متر است.
در خیابان‌های با عرض بیشتر از 20 متر، میزان کنسول مجاز، حداکثر 120سانتی‌متر است.

طراحی کنسول در ساختمان های مسکونی

البته همانطور که احتمالا در خیابان‌های شهر مشاهده کردید، ضوابط مربوط به کنسول خیلی سفت‌وسخت رعایت نمی‌شود.

نکته مهم برای ما در زمان طراحی پلان ساختمان‌های جنوبی و یا ساختمان‌هایی که سرنبش خیابان قرار گرفته‌اند، این است که بدانیم بسته به عرض خیابان، می‌توانیم حدود یک متر پیشروی اضافه داشته باشیم که همین پیشروی مازاد می‌تواند برای طراحی پلان طبقات، کمک بسیار زیادی به ما بکند.

ضوابط آتش‌نشانی در طراحی پلان

ضوابط مربوط به آتش‌نشانی بسیار مهم است، چراکه به‌طور مستقیم با جان مردم و ساکنین ساختمان‌های مسکونی ارتباط دارد. بیشتر ضوابط آتش‌نشانی، نکات اجرایی مهمی هستند که در زمان اجرا باید حتما رعایت شوند. مثلا نوع درب‌های اصلی و درب سرویس پله که حتما باید ضدحریق باشد. و یا جهت بازشدن درهای فرار (مثل در سرویس‌پله) که بر خلاف سایر درهای ساختمان، باید به سمت بیرون از ساختمان باز شوند تا در هنگام بروز حادثه بتوان به‌راحتی از آن‌ها عبور کرد.

یکی از مهم‌ترین ضوابط مربوط به آتش نشانی، که باید در زمان طراحی پلان ساختمان‌های مسکونی به آن توجه کرد، مربوط به حداقل مساحت فیلتر ورودی واحدهای مسکونی است.
در آپارتمان‌های مسکونی باید فضای کافی قبل از ورود به واحدها در هر طبقه وجود داشته باشد. منظور از این فیلتر ورودی، همان فضای جلوی آسانسور و سرویس‌پله است.
مساحت این فضا بر اساس تعداد واحد در هر طبقه و با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

Area = N + 3

در این فرمول N، تعداد واحد مسکونی در هر طبقه است که باید بعلاوه 3 مترمربع شود.

فیلتر ورودی واحد مسکونی

به عنوان مثال اگر در هر طبقه، یک واحد مسکونی داشته باشیم، مساحت فیلتر ورودی باید حداقل 4 مترمربع و اگر در هر طبقه دو واحد مسکونی طراحی کرده باشیم، مساحت فیلتر ورودی، حداقل باید 5 مترمربع باشد.
توصیه می‌کنم به‌هیچ‌عنوان عرض فیلتر ورودی را کمتر از 120 سانتیمتر در نظر نگیرید.

ضوابط و مقررات بسیار مهم دیگری هم وجود دارند که می‌توانید با مراجعه به کتاب‌های مقررات ملی ساختمان، از آن‌ها اطلاع پیدا کنید، اما مواردی که در بالا ذکر کردم در زمان طراحی پلان واحدهای مسکونی بسیار مهم و تاثیرگذار هستند و توصیه می‌کنم از همان مراحل اولیه طراحی پلان ساختمان‌های مسکونی به این موارد توجه کنید.

چنانچه در مورد ضوابط و مقررات طراحی ساختمان‌های مسکونی سوالی دارید، سوالات خودتان را در پایین همین صفحه مطرح کنید تا در اولین فرصت به آن‌ها پاسخ دهم.

 

امیر راد

امیر راد

از سال 1381 میلیون‌ها کیلومتر خط کشیدم و ساختمان‌های مختلف را طراحی و اجرا کردم. اینجا در سایت رادآرشیتکت، تجربیاتم را با شما به اشتراک می‌گذارم.

کتاب 7 نکته طلایی
در طراحی ساختمان‌های مسکونی

با مطالعه این کتاب نکات بسیار مهمی درباره طراحی ساختمان‌های مسکونی و اینکه چطور باید پروژه‌های اجرایی خودتان را طراحی کنید، یاد خواهید گرفت.

کتاب طراحی ساحتمان های مسکونی

نظر یا سوالات خودتان را اینجا بنویسید...

4.6 5 رای ها
امتیازدهی به مقاله

35 نظرات کاربران
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه نظرات
آرمان

سلام وقت بخیر
مدارک لازم برای چالش طراحی معماری چه چیزهایی هستند و تا چه تاریخی امکان ارسال اثار میباشد؟

و اینکه نحوه ارسال چگونه خواهد بود؟

با تشکر از سایت خوبتون ?

حامد روشناس

سلام
استاد این مساحت فیلتر ورودی که از فرمول بالا بدست می آید به نظر من خیلی کمه و عملا باعث دلگیر شدن فضا میشه .مخصوصا اینکه در بسیاری از موارد تهویه هوا هم وجود نداره و بو های مختلف از واحدها در اون فضا آزار دهنده است.همچنین به علت عرض کم و کمبود جا در ورودی خود واحدها عملا جای کندن لباس و جا کفشی هم در آنها نیست و در راهرو ها هم اجازه گذاشتن جا کفشی نیست و این ضوابط عملا زندگی را برای ساکنان ملال آور میکنه.

fatemeh

سلام ببخشید -در مورد اتوکد یک سوال داشتم -چجوری میشه اول ابجت انتخاب بشه بعد دستور رو اعمال کرد -مثلا من قبلا لاین رو انتخاب میکردم بعد کپی میکردم -اما نمیدونم چی شده -باید اول دستور کپی رو فعال کنم بعد خط رو انتخاب کنم —کسی میتونه تنظیماتش رو بگه ؟لطفا

Marmaret

سلام و بسیار ممنون
امکان دارد ضوابط مربوط به فضاهای آموزشی را هم بفرمایید در قالبی مشابه.

سامی

سلام
ممنون از سایت خوبتون
در طراحی واحدهای مسکونی ضخامت دیوار اطراف داکت را ۱۰ بگیریم یا ۲۰ ؟

حامد

در صورت امکان یک پست آموزشی درباره ضوابط باکس راه پله و موقعیت قرارگیری آن طبق دستورالعمل سازمان آتش نشانی تهران قرار دهید.
با تشکر

کریمی

با سلام
من چطور می توانم بلوک های میلمان را دانلود کنم

احسان

سلام
آیا در نظر گرفتن فیلتر ورودی برای اسانسور که مساختش باید تعداد واحدها بعلاوه سه متر مربع باشد، الزام است یا خیر؟ اگر الزام است لطفا بفرمایید طبق کدام بند الزام است؟
و اگر در نظر گرفته نشود از طرف شهرداری موقع پایان کار یا صدور سند به مشکلی میخورد یا خیر؟

با تشکر

masoud

سلام خسته نباشید.بنده یک زمین جنوبی با ابعاد ۹ در ۱۸/۵دارم که به علت دونبش بودن یه پخ ۶*۶خورده. گذرهای ۱۶و۲۰متری را داره. سوالم این هست ایا پخ موجود اشکال و نقصی در طراحی ایجاد میکنه
و ایا‌ میشه با طراحی راه پله در قسمت پخ از فضای موجود بهتر استفاده کرد و یه پلان‌خوب براش طراحی بشه؟
با تشکر لطفا به سوال بنده‌ پاسخ بدهید.

ملکیان

سلام ، ببخشید ی سوال ، واحد منفی ۶۰ رو میشه ۲ متر پیشروی داشت ؟ یا باید با رضایت همسایگان باشه ؟

الهه

سلام برای پلان های با مصالح بنایی میشه دیوار باربر زاویه دار طراحی کرد یا باید عمود باشه؟

داریوش غفاری

با سلام و تشکر از سایت خوبتان
با توجه به اینکه گفته میشود برای رعایت ضوابط آتشنشانی نباید سرویس پله دارای چشم پله باشد ، با توجه به آنکه پلکان چهار طرفه خواه ناخواه دارای چشم پله است ، آیا شهرداری پلکان چهار طرفه را برای یک ساختمان مسکونی 5 طبقه قبول می کند؟

سعید آل شیخ

سلام برشما بزرگوار
وقت بخیر
ملک دارم ۳طبقه ساخته شده در سال ۹۰
درخواست دو سقف دیگه دادم موافقت شده
در قسمت باکس راه پله ۴در۵ در نظر گرفته شده
الان با وجود دو سقف که میخواد زده شه
چون اسانسور ندارد .
راه پلها چون به صورت گرد خورده بوده .
اسانسور میخوایم بگذاریم وسط راه پله آتش نشانی میگن تایید نمیکنه.
باید پله ها خراب کنیم.
مجدد راه پله به صورت رفت و برگشت و کنارش اسانسور بخورد …
سوال بنده اسکلت ساختمان بادبند بوده
دو سقف دیگر هم میشود با بادبند زد تمام کرد ….
یا باید دیوار برشی در باکس پیاده شود
چون ۴در۵میباشد دیوار برشی بخورد محدوده باکس کوچک میشود
میگن جا نمیشود
مساحت زمین ۳۰۰متر
۱۵۵متر ساخته شده است
محبت کنید راهنمایی کنید

مهدي

سلام
خسته نباشيد
با جست و جويي كه من داشتم نتونستم بندي رو در مقررات ملي ساختمان مبني بر رعايت قانون n+3 پيدا كنم
لطف ميكنيد مبحث يا آيين نامه اي كه اين قانون رو بيان كرده بفرماييد
ممنون

رضا

سلام، آیا در طبقه همکف با کاربری پارکینگ و ورودی، باز هم مفهوم فیلتر یا به عبارتی رعایت ضابطه متراژ فیلتر اعتبار دارد یا خیر؟

مهدوی راد

سلام و درود
ممنون از اینکه با حوصله جواب سوالات را می دهید . آیا زمین های غربی وشرقی می توانند علاوه بر ۶۰درصد دو متر هم در حیاط پیشروی داشته باشند .

فروغ

سلام من یه پلان طزاحی کردم داخل یک زمین مثلثی شکل رو به خیابان ۲۰ متری با پیاده رو ۳ متری و طبقه دوم رو کلا از چند کنسول استفاده کردم که حالت مثلثی و کجی زمین در داخل واحد مشهود نباشه و خیلی پلان چهارگوش و کاملی داشته باشیم از نظر نما طبقه بالا چند کنسول به حالت مثلث قائم بیرون زده و بلندترین قسمت طول ان ۲.۲۰ هست تا همینجور کم میشه حالا سوالم این هست که ایا امکان اجرای ان بدون مشکل وجود داره و ایا شهرداری مانع نمیشه و میشه جریمه را داد و حل بشه؟ ممنون میشم راهنمایی کنید.

hossein

سلام خسته نباشین ، ببخشید در مورد ایجاد کنسول (پیش آمدگی) در محدوده ملک مورد نظر مثلا از سمت حیاط هم توضیح میدین ؟
و این که آیا مساحت کنسول جزو سطح اشغال محاسبه میشه یا خیر ؟ ممنون

امیرعباس سیفی

فوق العاده مفید و با بیان ساده

کتاب 7 نکته طلایی
در طراحی ساختمان‌های مسکونی

با مطالعه این کتاب نکات بسیار مهمی درباره طراحی ساختمان‌های مسکونی و اینکه چطور باید پروژه‌های اجرایی خودتان را طراحی کنید، یاد خواهید گرفت.

کتاب طراحی ساحتمان های مسکونی
ورود | ثبت نام
شماره موبایل یا پست الکترونیک خود را وارد کنید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
کد تایید برای شماره موبایل شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد تا دیگر
برگشت
رمز عبور را وارد کنید
رمز عبور حساب کاربری خود را وارد کنید
برگشت
رمز عبور را وارد کنید
رمز عبور حساب کاربری خود را وارد کنید
برگشت
درخواست بازیابی رمز عبور
لطفاً پست الکترونیک یا موبایل خود را وارد نمایید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
کد تایید برای شماره موبایل شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد تا دیگر
ایمیل بازیابی ارسال شد!
لطفاً به صندوق الکترونیکی خود مراجعه کرده و بر روی لینک ارسال شده کلیک نمایید.
تغییر رمز عبور
یک رمز عبور برای اکانت خود تنظیم کنید
تغییر رمز با موفقیت انجام شد
اسکرول به بالا

دوره جعبه‌سیاه معماری

10 جلسه آموزش طراحی ساختمان

480.000 تومان

رایگان!

همین الان ثبت‌نام و بلافاصله تمام جلسات را مشاهده کنید

کتاب معماری

7نکته طلایی در طراحی ساختمان‌های مسکونی

با مطالعه این کتاب نکات بسیار مهمی درباره طراحی ساختمان‌های مسکونی و اینکه چطور باید پروژه‌های اجرایی خودتان را طراحی کنید، یاد خواهید گرفت.

دانلود آموزش برش پله در اتوکد

برای دانلود فیلم باکیفیت آموزش ترسیم برش انواع پله در اتوکد، لطفا ایمیل اصلی خودتان را در کادر زیر وارد کنید.

دریافت آموزش‌های رایگان معماری

برای عضویت در گروه ویژه سایت رادآرشیتکت و دریافت آموزش‌های رایگان معماری، همین الان ایمیل اصلی خودتان را در کادر زیر وارد کنید.

ترسیم پلان معماری با 7 دستور اتوکد

برای دانلود آموزش ترسیم پلان معماری با 7 دستور اتوکد ایمیل اصلی خودتان را در کادر زیر وارد کنید.

دانلود بلوک‌های مبلمان استاندارد

برای دانلود فایل اتوکد بلوک‌های مبلمان استاندارد، ایمیل اصلی خودتان را در کادر زیر وارد کنید.

خبرنامه آزمون طراحی نظام‌مهندسی

برای اطلاع از آخرین اخبار مربوط به آزمون نظام‌مهندسی و دریافت آموزش‌های رایگان، ایمیل اصلی خودتان را در کادر زیر وارد کنید.

مراحل نقشه‌کشی سازه‌های فولادی و بتنی

برای دانلود فیلم کامل مراحل نقشه‌کشی سازه‌های فولادی و بتنی ایمیل اصلی خودتان را در کادر زیر وارد کنید.

نحوه محاسبه ارتفاع ساختمان

برای دانلود فیلم باکیفیت آموزش نحوه محاسبه ارتفاع ساختمان، ایمیل اصلی خودتان را در کادر زیر وارد کنید.

دانلود ویدئوی آموزش ستون‌گذاری

برای دانلود فیلم باکیفیت و فایل پی‌دی‌اف آموزش ستون‌گذاری ایمیل اصلی خودتان را در کادر زیر وارد کنید.