نحوه ستون گذاری پلان معماری
- نویسنده: امیر راد
- 151 دیدگاه
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
چطور یک پلان معماری را ستون‌گذاری کنیم؟
بزرگ‌ترین مشکلی که معماران جوان با آن مواجه هستند این است که با نحوه صحیح ستون‌گذاری پلان معماری آشنایی ندارند و نمی‌دانند برای ستون گذاری یک پلان از کجا باید شروع کنند و این کار را یک کار فوق تخصصی و خارج از توان خودشان می‌دانند. در ادامه یاد خواهیم گرفت چطور یک پلان معماری را به شکلی اصولی و صحیح ستون گذاری کنیم.
ستون گذاری پلان معماری یکی از مهم‌ترین مواردی است که یک مهندس معمار باید حتماً بعد از تکمیل طراحی و قبل از ارائه طرح به مهندس محاسب پروژه برای انجام محاسبات انجام دهد.
این موضوع ازآن‌جهت حائز اهمیت است که قطعاً مهندس محاسب پروژه به‌اندازه طراح پروژه به محدودیت‌ها، ضوابط شهرداری و شهرسازی، خواسته کارفرما و طرح معماری ارائه‌شده اشراف ندارد.
بنابراین لازم و واجب است که یک مهندس معمار، با استانداردهای اولیه سازه آشنایی کامل داشته باشد و بتواند به‌خوبی محل ستون‌ها، مهاربندها و دیوارهای برشی را در پلان معماری پیش‌بینی کند. به‌گونه‌ای که این موارد در بهترین مکان خودشان جانمایی شده باشند و مهندس محاسب برای طراحی سازه ساختمان با مشکل مواجه نشود و نیازی به تغییر در آکس‌بندی پلان نباشد.
حال باید بدانیم که یک پلان را چگونه ستون گذاری کنیم. اجازه بدهید با یک مثال این موضوع را بهتر بررسی کنیم.
فیلم آموزش نحوه ستون‌گذاری و آکس‌بندی پلان معماری
مراحل ستون‌گذاری پلان ساختمان مسکونی
در زمینی جنوبی به عرض 11 متر و طول 32 متر قصد طراحی و احداث ساختمانی 7 سقف (همکف و 6 طبقه مسکونی) را داریم. با توجه به جنوبی بودن زمین و عرض خیابان، این اجازه را داریم که مقداری را از مرز زمین به‌صورت کنسول به بنا اضافه کنیم.
در سمت دیگر نیز با توجه به حداکثر میزان مجاز پیشروی (60 درصد + 2 متر) یک مرز فرضی برای ما ایجاد می‌شود، که محدوده احداث بنا در زمین فوق را مشخص می‌کند.
من این ساختمان را با توجه به خواست و نیازهای کارفرما طراحی کرده‌ام که پلان معماری آن را در شکل زیر می‌توانید ببینید.
حال می‌خواهیم عملیات ستون‌گذاری پلان معماری این پروژه را با انجام دهیم. برای ستون گذاری این پروژه و ستون‌گذاری ساختمان‌های مسکونی دیگر فقط کافی است مراحل زیر را انجام دهیم:
مرحله اول ستون‌گذاری پلان
در اولین مرحله از ستون‌گذاری، ابتدا به سراغ ستون‌های اطراف سرویس پله و آسانسور در پلان معماری می‌رویم و 4 ستون در 4 گوشه باکس سرویس پله و آسانسور قرار می‌دهیم. سپس 2 ستون دیگر در راستای همین ستون‌ها و در دیوار بیرونی بنا می‌گذاریم.
مرحله دوم ستون‌گذاری پلان
در دومین مرحله از ستون‌گذاری پلان معماری، در گوشه‌های مرز زمین و مرز حداکثر طول پیشروی مجاز، 4 ستون دیگر در دیوارهای خارجی بنا می‌گذاریم.
این‌ها ستون‌هایی هستند که قطعاً در این محل‌ها نیاز هستند و همیشه جای ثابتی دارند و باید در ابتدای امر ستون گذاری این ستون‌ها را در پلان جانمایی کرد و بقیه ستون‌های موجود در پلان را با توجه به موقعیت این ستون‌ها و محدودیت‌های پلان پارکینگ، موقعیت رمپ (در صورت وجود زیرزمین)، پلان معماری طبقات و… جانمایی می‌کنیم.
مرحله سوم ستون‌گذاری پلان
خوب کار ستون گذاری پلان معماری را ادامه می‌دهیم. در این مرحله از ستون‌گذاری ابتدا لازم است که فاصله ستون‌هایی که در 4 طرف سرویس پله گذاشته‌ایم با ستون‌های واقع در مرز کار را مدنظر داشته باشیم.
اگر این فاصله حدود 7 متر و کمتر از آن بود احتیاجی به اضافه کردن یک آکس جدید بین آن‌ها نیست، ولی اگر این فاصله بیشتر بود بهتر است برای جلوگیری از سنگین شدن ستون‌های سازه‌ای و تیرهای اصلی و فرعی، یک آکس جدید تعریف گردد.
در پلان بالا این فاصله از ستون گوشه سرویس پله تا ستون موجود در مرز زمین، 4/85 متر است. بنابراین در این قسمت احتیاجی به اضافه کردن یک آکس جدید نیست.
اما در سمت دیگر، فاصله ستون گوشه سرویس پله با ستون موجود در حداکثر مرز پیشروی مجاز حدود 10 متر است. بنابراین حتماً باید یک آکس بین این دو ستون اضافه شود.
بهترین حالت در هنگام ستون‌گذاری کردن ساختمان این است که موقعیت ستون‌ها در پلان معماری به‌گونه‌ای باشد که فاصله آکس‌ها تقریباً به یک اندازه باشد. (این مورد برای منظم شدن سازه و طراحی سازه سبک اهمیت زیادی دارد.) البته بدیهی است که با توجه به شکل پلان و محدودیت‌ها در پارکینگ و زیرزمین، همیشه این امر میسر نیست.
در طرح من، شکل پلان به‌گونه‌ای است که می‌توانم یک آکس جدید در فاصله 5 متری قرار دهم. این آکس جدید در پلان پارکینگ هم در موقعیت مناسبی قرار می‌گیرد و دو دهانه 5 متری برای پارک 4 خودرو فراهم می‌کند.
حالا باید همین فاصله‌ها را در جهت عرض زمین بررسی کنیم. یعنی ببینیم که آیا نیازی هست بین ستون‌های گوشه سرویس پله و ستون‌های موجود در دیوار کناری زمین یک آکس جدید اضافه کنیم یا خیر؟
در زمین‌های با عرض 12 متر و کمتر معمولاً احتیاجی به اضافه کردن آکس جدید در این قسمت نیست. در پلان ما هم این فاصله 7/40 متر است. بنابراین احتیاجی به اضافه کردن یک آکس جدید نیست.
همان‌طور که دیدید ستون‌هایی که تا اینجای کار گذاشتیم، هیچ‌کدامشان در طرح پلان ما قرار نداشت و به همین راحتی توانستیم بیشتر ستون‌ها را در پلان جانمایی کنیم.
شاید بتوان گفت که مهم‌ترین مرحله ستون‌گذاری پلان معماری از اینجا شروع می‌شود. البته خواهید دید که این بخش هم بسیار ساده است.
مرحله چهارم ستون‌گذاری پلان
در چهارمین مرحله ستون‌گذاری پلان معماری، باید به‌غیراز محدوده سرویس پله، در سایر قسمت‌های پلان با توجه به عرض زمین، یک آکس جدید اضافه کنیم. همان‌طور که قبلاً اشاره کردم، بهتر است این فاصله‌ها تا حد امکان برابر باشد. این ستون‌ها را با توجه به موقعیت دیوارها در پلان طبقات و موقعیت پارک خودروها در پلان همکف، در پلان جانمایی می‌کنیم. نتیجه نهایی کار را در شکل زیر می‌توانید ببینید.
چند نکته جانبی در مورد ستون‌گذاری پلان معماری
- سعی کنید تا جایی که امکان دارد، ستون گذاری پلان معماری را به شکل منظم و در یک راستا انجام دهید.
- هر ستونی که در پلان طبقات می‌گذارید، حتما موقعیت آن را در پلان پارکینگ و زیرزمین (در صورت وجود) نیز بررسی کنید.
- موقعیت داکت‌های تأسیساتی را در هنگام ستون گذاری پلان معماری مدنظر داشته باشید.
تذکر خیلی مهم در مورد ستون‌گذاری ساختمان
اگر می‌خواهید شما را به‌عنوان یک مهندس معمار باتجربه و متخصص طراحی پروژه‌های ساختمانی بشناسند، هرگز یک پلان معماری را بدون اینکه ستون گذاری کرده باشید، برای انجام محاسبات به مهندس سازه ندهید.
نحوه ستون‌گذاری ساختمان‌هایی با پلان متفاوت
برخلاف تصور، ستون گذاری پلان معماری، کار خیلی سختی نیست. در ساختمان‌هایی که پلان معماری طبقات آن‌ها متفاوت هستند هم روال کار ستون گذاری پلان به همین صورت باید انجام شود. با این تفاوت که بعد از هر ستونی که از مرحله 4 به بعد می‌گذاریم، موقعیت آن را علاوه بر پلان پارکینگ و زیرزمین، در سایر طبقات نیز بررسی می‌کنیم تا بهترین محل را برای ستون گذاری پیدا کنیم و یا در صورت لزوم تغییراتی جزئی در پلان معماری یکی از طبقات اعمال کنیم.
مراحل ستون گذاری پروژه‌های اداری و تجاری و ساختمان‌های بزرگ‌تر و با مساحت بیشتر نیز به همین صورت است و باید به همین ترتیب عمل کرد.
همیشه یادتان باشد که در اولین مرحله از ستون‌گذاری پلان معماری باید ابتدا ستون‌هایی را در پلان جانمایی کنیم که مکان آن‌ها در پلان معماری قطعی است، مثل ستون‌های اطراف سرویس‌پله و همچنین ستون‌هایی در مرز زمین و در جداره‌های اصلی قرار دارند.
حتما سوالات و نظرات ارزشمند خودتان را در بخش نظرات در پایین همین صفحه مطرح کنید.
دوستدار شما – امیر راد
امیر راد
من یک معمار هستم. تخصص اصلی من طراحی پلان ساختمان‌های مسکونی است و از این کار بسیار لذت می‌برم.
مهم‌ترین هدف من در سایت رادآرشیتکت این است که علاوه بر آموزش اصول، تکنیک‌ها و ترفندهای طراحی معماری، تجربیات سال‌ها فعالیت حرفه‌ای خودم را به شکل کاملاً کاربردی و به زبانی بسیار ساده به شما آموزش بدهم.
این مقالات را هم بخوانید!
151 نظرات کاربران
قدیمی‌ترین
